Το σύνδρομο Asperger (Άσπεργκερ) είναι μια νευρολογική αναπτυξιακή διαταραχή η οποία αναγνωρίστηκε επίσημα απο τους ειδικούς μόλις το 1994, όταν προστέθηκε στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο (DSM IV)
Το σύνδρομο αυτό έχει αρκετές ομοιότητες με τον αυτισμό. Χαρακτηρίζεται από ελλείψεις και δυσλειτουργίες σε διάφορους τομείς της ανάπτυξης και επηρεάζει το πώς το άτομο αντιλαμβάνεται τον κόσμο, την ικανότητα του να κατανοεί τις σκέψεις και τα συναισθήματα των άλλων καθώς και την ικανότητά του να αλληλεπιδρά και να επικοινωνεί με άλλα άτομα. Χαρακτηριστικό της διαταραχής είναι επίσης η εμφάνιση στερεότυπης συμπεριφοράς, ενδιαφερόντων και δραστηριοτήτων.
Τα άτομα με Asperger έχουν συνήθως μέση ή και ανώτερη νοημοσύνη. Επίσης, τα άτομα με Asperger δεν παρουσιάζουν σημαντικές καθυστερήσεις ή αποκλίσεις στην απόκτηση της γλώσσας (γραμματική, σύνταξη κτλ.) όπως συμβαίνει συχνά με τα αυτιστικά άτομα. Εντούτοις, πιο λεπτές πτυχές της κοινωνικής επικοινωνίας ( π.χ. το τυπικό δούναι και λαβείν σε μια συνομιλία ) είναι πιθανό να επηρεαστούν.
Τα χαρακτηριστικά του συνδρόμου ενδέχεται να επηρεάσουν την κοινωνική ή επαγγελματική ζωή του πάσχοντα, καθώς και τον συναισθηματικό του κόσμο καθώς αυτός θα αντιλαμβάνεται τη διαφορετικότητά του.
Ωστόσο, κάθε περίπτωση είναι διαφορετική και κάποια άτομα ενδέχεται να επηρεαστούν πολύ λιγότερο από άλλα. Με την κατάλληλη υποστήριξη, όλα τα άτομα με συνδρόμου Asperger είναι ικανά να ζήσουν μια πιο λειτουργική, ολοκληρωμένη και ανεξάρτητη ζωή.
Παράγοντες εμφάνισης συνδρόμου Asperger (Άσπεργκερ)
Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, το συνδρόμου Asperger επηρεάζει άτομα κάθε εθνικότητας, γεωγραφικής περιοχής, κοινωνικής τάξης, οικονομικής κατάστασης και θρησκεύματος. Οι άντρες φαίνεται να είναι πιο επιρρεπείς σε αυτό απ’ ότι οι γυναίκες, ενώ ο λόγος παραμένει αδιευκρίνιστος.
Τα ακριβή αίτια του συνδρόμου Asperger συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο έρευνας. Κλινικές μελέτες υποδεικνύουν ότι ένας συνδυασμός παραγόντων, τόσο γενετικών όσο και περιβαλλοντικών, μπορεί να ευθύνεται για τις αλλαγές στη νευροβιολογική εξέλιξη του εγκεφάλου που σχετίζονται με την εμφάνιση του συνδρόμου.
Η κληρονομικότητα φαίνεται να εμπλέκεται κατά κάποιο τρόπο, γεγονός που υποστηρίζεται απο την παρατήρηση ότι το σύνδρομο εμφανίζεται πιο συχνά σε συγγενικά άτομα. Περιβαλλοντικοί παράγοντες που μπορούν να δράσουν μεμονωμένα ή από κοινού τροποποιώντας ή αυξάνοντας την επίδραση της γενετικής προδιάθεσης περιλαμβάνουν τοξικά ανοίγματα, τερατογόνα, προβλήματα με την εγκυμοσύνη ή τον τοκετό, και προγεννητικές λοιμώξεις. Το σίγουρο είναι ότι το σύνδρομο δεν οφείλεται στην ανατροφή του ατόμου ή τις κοινωνικές του εμπειρίες.
Χαρακτηριστικά του συνδρόμου Άσπεργκερ και η επίδρασή τους
Τα άτομα με Asperger εμφανίζουν ποικίλα χαρακτηριστικά. Οι πλείστοι αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση και την επικοινωνία.
Άλλα χαρακτηριστικά περιλαμβάνουν την εμμονή σε συγκεκριμένες ρουτίνες, την ύπαρξη περιορισμένων ενδιαφερόντων με τα οποία το άτομο μπορεί να ασχολείται σχολαστικά και επαναλαμβανόμενα, αισθητηριακές δυσκολίες, κινητική αδεξιότητα καθώς και ιδιαιτερότητα στον τρόπο σκέψης.
Ο βαθμός στον οποίο εκδηλώνονται αυτά τα χαρακτηριστικά διαφέρει από άτομο σε άτομο, καθιστώντας τη διαταραχή από πολύ ελαφριάς ως βαριάς μορφής.
Άσπεργκερ: Κοινωνική αλληλεπίδραση & επικοινωνία
Συχνά τα παιδιά με Asperger δυσκολεύονται, παρόλο που επιζητούν την κοινωνική συναναστροφή, να αναπτύξουν και να διατηρήσουν φιλίες με τους συνομήλικούς τους. Αυτό συμβαίνει γιατί αδυνατούν να κατανοήσουν και να χρησιμοποιήσουν τους άγραφους νόμους που διέπουν την κοινωνική συμπεριφορά, τη σημασία της μη λεκτικής επικοινωνίας (π.χ. επικοινωνία με το βλέμμα, εκφράσεις προσώπου, χειρονομίες, στάση του σώματος, αλλαγές στον τόνο της φωνής, λόγια κ.α) και τα παιχνίδια.
Δυσκολεύονται να ερμηνεύσουν τα λόγια, τις πράξεις και τα συναισθήματα των άλλων και, πολλές φορές παρερμηνεύουν τη λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία, ή κοιτάζουν επίμονα το πρόσωπο του συνομιλητή τους, προσπαθώντας να συλλάβουν αυτά που τους διαφεύγουν.
Η δυσκολία τους να αντιλαμβάνονται πτυχές της επικοινωνίας μπορεί να προκαλέσει άγχος στα άτομα με σύνδρομο Asperger, γιατί η συμπεριφορά των άλλων συχνά βιώνεται ως απρόβλεπτη.
Τα άτομα με σύνδρομο Asperger συνήθως δεν παρουσιάζουν σημαντική καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου. Ωστόσο, δυσκολεύονται να εκφραστούν συναισθηματικά και κοινωνικά.
Συχνά, έχουν ιδιαίτερα ανεπτυγμένο λεξιλόγιο, δύσκολα όμως κατανοούν τα λογοπαίγνια, τις μεταφορές, τα αστεία και την ειρωνεία (αντιλαμβάνονται τα νοήματα πάντα κυριολεκτικά).
Συχνά, υστερούν στην κοινωνική φαντασία; δυσκολεύονται δηλαδή να φανταστούν εναλλακτικά κοινωνικά σενάρια και να προβλέψουν τι θα συμβεί καθώς εξελίσσεται μια κοινωνική συναναστροφή.
Μπορεί να μη γνωρίζουν πότε μπορούν να αρχίσουν ή να τελειώσουν μια συζήτηση, και δεν αντιλαμβάνονται πότε ο συνομιλητής τους έχει χάσει το ενδιαφέρον του, με αποτέλεσμα συχνά να μακρηγορούν και να μονολογούν σε θέματα που ενδιαφέρουν κυρίως τους ίδιους.
Συχνά επινοούν λέξεις, μιλούν με ασυνήθιστη, δυνατή, μη εκφραστική μονότονη φωνή ενώ ο λόγος τους μπορεί να είναι πιο ακριβής, τυπικός και σχολαστικός απο το συνηθισμένο. Η έκφραση του προσώπου τους μπορεί να είναι επίπεδη και οι χειρονομίες υπερβολικές, αδέξιες, ή μη συμβατές με το περιεχόμενο των λόγων τους. Αυτή η κοινωνικά «ακατάλληλη» συμπεριφορά μπορεί να συμβάλει στην μοναχικότητα των ατόμων αυτών.
Άσπεργκερ: Εμμονή σε συγκεκριμένες ρουτίνες
Τα άτομα με Asperger δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές και προτιμούν την ομοιομορφία. Αυτό τους οδηγεί στο να προσκολλώνται σε συμπεριφορές ρουτίνας προκειμένου να ελέγξουν τη σύγχιση και το άγχος που βιώνουν, ειδικά όταν πρόκειται να αντιμετωπίσουν νέες καταστάσεις (π.χ. ένα ταξίδι, αλλαγή σχολείου ή τάξης, ή ακόμα και μια μικρή ξαφνική αλλαγή στο καθημερινό πρόγραμμα).
Για παράδειγμα, ορισμένα παιδιά μπορεί να επιμένουν να ακολουθούν πάντοτε τον ίδιο δρόμο για το σχολείο ενώ οι ενήλικες με Asperger συχνά προτιμούν να κάνουν τις δραστηριότητες της μέρας με την ίδια πάντοτε προκαθορισμένη σειρά (π.χ. δουλειά, γεύμα, μπάνιο, τηλεόραση) και να αναστατώνονται εαν το πρόγραμμα τροποποιηθεί για οποιοδήποτε λόγο.
Άσπεργκερ: Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα
Τα άτομα με με Asperger μπορεί να αναπτύξουν έντονα ενδιαφέροντα όπως, για παράδειγμα, τη συλλογή αντικειμένων ή πληροφοριών για συγκεκριμένα θέματα, τα οποία κυριαρχούν στη ζωή τους, στο χρόνο και τις συζητήσεις τους, σε πολύ μεγάλο βαθμό.
Τομείς που μπορεί να αποτελούν ιδιαίτερο ενδιαφέρον γι’αυτούς περιλαμβάνουν τα φυσικά φαινόμενα, το διάστημα, διαδρομές, χάρτες, μάρκες αυτοκινήτων, κ.α. Τα ενδιαφέροντα τους μπορεί να είναι ισόβια ή να αλλάζουν κατά διαστήματα π.χ. πολύ απότομα μπορεί να πάψουν να ασχολούνται με κάτι (π.χ.υπολογιστές) και να παθιαστούν με κάτι καινούριο, εντελώς διαφορετικό (π.χ. αυτοκίνητα μεγάλου κυβισμού).
Μέσα από τα ενδιαφέροντα που αναπτύσσουν μπορούν να μάθουν πάρα πολλά πράγματα κι ακόμα, να γίνουν αυθεντίες στον τομέα με τον οποίο έχουν επιλέξει να ασχοληθούν. Με σωστή ενθάρρυνση αυτές οι ικανότητες και οι γνώσεις μπορούν να αποτελέσουν γι’αυτούς πεδία σπουδής και να χρησιμεύσουν ως μέσο επαγγελματικής αποκατάστασης.
Άσπεργκερ: Αισθητηριακές δυσκολίες
Τα άτομα με Asperger μπορεί να έχουν υπερευαισθησία (ιδιαίτερα έντονες αισθήσεις) ή αντίθετα, υποευαισθησία. Στην πρώτη περίπτωση είναι δηλαδή, ασυνήθιστα ευαίσθητα σε κάποιους ήχους, γεύσεις, μυρωδιές και εικόνες, με αποτέλεσμα να ταράζονται από ήχους και φώτα που οι άλλοι δεν παρατηρούν.
Έντονες μυρωδιές, ζωηρά φώτα, η επαφή με ασυνήθιστα υλικά και ξαφνικοί δυνατοί θόρυβοι ή ήχοι όπως η ηλεκτρική σκούπα ή το γάβγισμα ενός σκύλου μπορεί να τους τρομάξουν και να τους κάνουν να αισθανθούν ανασφάλεια. Προκειμένου να διαχειριστούν την έντονη ενόχληση που βιώνουν μπορεί να συμπεριφερθούν ασυνήθιστα (π.χ. να φύγουν στο μέσον μιας συνομιλίας ή να καλύψουν τα αυτιά με τα χέρια τους).
Για αυτό, πολλοί άνθρωποι που δεν γνωρίζουν για το σύνδρομο αυτό μπορεί να θεωρήσουν αυτά τα άτομα ιδιόρρυθμα και εκκεντρικά.
Άσπεργκερ: Δυσκολία στον συντονισμό κινήσεων
Τα άτομα με σύνδρομο Asperger έχουν μειωμένη επίγνωση της σχετικής θέσης τους στο χώρο, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε αδέξιες κινήσεις και παράξενο βάδισμα π.χ. επαναλαμβανόμενες κινήσεις που κάνουν προκειμένου να ρυθμίσουν την ισορροπία τους.
Επίσης, μπορεί να έχουν δυσκολία στο να ακολουθήσουν το ρυθμό, στην εκτέλεση λεπτών χειρισμών όπως το να δένουν τα κορδόνια των παπουτσιών τους, ή στο να πιάσουν και να πετάξουν μια μπάλα.
Ιδιαιτερότητα στη σκέψη
Αρκετές ιδιαιτερότητες υπάρχουν και στις γνωστικές δεξιότητες των ατόμων με σύνδρομο Asperger. Από τη σκέψη τους απουσιάζει η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα στις αλλαγές και τις αποτυχίες.
Λόγω του ξεχωριστού τρόπου σκέψης τους, το φανταστικό παιχνίδι τους είναι συχνά μοναχικό. Ωστόσο, αρκετές είναι και οι θετικές πτυχές της διαφορετικότητάς τους. Στα περισσότερα άτομα με Asperger, η μακροπρόθεσμη μνήμη είναι εξαιρετικά ανεπτυγμένη, ειδικά στα θέματα που τους ενδιαφέρουν.
Η νοημοσύνη τους είναι φυσιολογική και μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις είναι πολύ υψηλή. Επίσης, πολλοί έχουν ιδιαίτερες ικανότητες στα μαθηματικά ή στις ξένες γλώσσες ή κάποια ανεπτυγμένη ικανότητα ή ταλέντο σε κάποιο τομέα.
Θετικές πτυχές του συνδρόμου Άσπεργκερ
Δεν είναι λίγοι οι εμπειρογνώμονες του τομέα που δίνουν έμφαση στα ιδιαίτερα «δώρα» και τις θετικές πτυχές του συνδρόμου Asperger και εκτιμούν ότι αντιπροσωπεύουν ένα διαφορετικό, αλλά όχι απαραίτητα ελαττωματικό, τρόπο σκέψης.
Στο βιβλίο τους «Ο οδηγός ενός γονέα για το σύνδρομο Asperger και Υψηλής Λειτουργικότητας Αυτισμό», οι Ozonoff, Dawson, και McPartland δηλώνουν ότι η κατευθυντήρια αρχή είναι το να μάθει ο γονιός να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες του παιδιού του, και να διοχετεύει τις δυνάμεις του.
Επισημαίνουν ότι πολλά άτομα με σύνδρομο Asperger έχουν αξιοσημείωτες ικανότητες και χαρακτηριστικά τα οποία έχουν περιγραφεί ως ευεργετικά σε πολλά επαγγέλματα, όπως:
- Αυξημένη ικανότητα να επικεντρώνονται σε λεπτομέρειες
- Ικανότητα να εργάζονται ανεξάρτητα
- Ικανότητα να εργάζονται με επιμονή και συγκέντρωση
- Μνήμη – ειδικά μνήμη παπαγαλίας
- Ανώτερες ακαδημαϊκές δεξιότητες
- Οπτική σκέψη
- Αναγνώριση της τάξης και τήρηση κανόνων
- Έχουν πάθος και πίστη
- Έχουν ένα πρωτότυπο τρόπο σκέψης
Η καταξιωμένη επιστήμονας, συγγραφέας, καθηγήτρια και ακτιβίστρια του αυτισμού Δρ. Temple Grandin, η οποία πάσχει από διαταραχή Asperger πιστεύει ότι η κατάστασή της έχει αποτελέσει πλεονέκτημα στην επαγγελματική ζωή της.
Είναι γεγονός ότι τίποτα δεν είναι μόνο αρνητικό, και τα «συμπτώματα» του συνδρόμου μπορούν να θεωρηθούν ως δυνάμεις και να χρησιμοποιηθούν για να βοηθήσουν το παιδί να είναι επιτυχής στη ζωή του. Επίσης, συχνά οι μοναδικές συμπεριφορές ενός παιδιού με Asperger μπορούν να διοχετευθούν σε πλεονεκτήματα με την κατάλληλη υποστήριξη, λίγη δημιουργικότητα, και αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο βλέπει κανείς τα πράγματα.
Διάγνωση και θεραπεία του συνδρόμου Asperger (Άσπεργκερ)
Η ολοένα αυξανόμενη γνώση και κατανόηση του φαινομένου έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση και αύξηση των υποστηρικτικών υπηρεσιών, και έτσι τα άτομα με Asperger έχουν σήμερα περισσότερες ευκαιρίες να αναγνωρίσουν και να εκμεταλλευτούν τις δυνατότητές τους και να ζήσουν λειτουργικά και δημιουργικά.
Η ποιότητα ζωής ατόμων με σύνδρομο Asperger μπορεί να βελτιωθεί σημαντικά απο ποικίλες θεραπευτικές προσεγγίσεις και παρεμβάσεις. Σε αυτές περιλαμβάνονται συμπεριφορικές και εκπαιδευτικές παρεμβάσεις, παρεμβάσεις κοινωνικής αλληλεπίδρασης, ακόμη και αλλαγές στη διατροφή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να είναι βοηθητική για τον έλεγχο κάποιων συμπτωμάτων.
Προκειμένου να καθορίσει κανείς ποιές θεραπείες και παρεμβάσεις θα είναι πιο αποτελεσματικές για ένα άτομο με σύνδρομο Asperger, είναι απαραίτητο να γίνει μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση όλων των συμπτωμάτων.
Η αξιολόγηση πρέπει να εξετάσει ποικίλους παράγοντες συμπεριλαμβανομένου του ιστορικού συμπεριφοράς, τα τρέχοντα συμπτώματα, τα μοτίβα επικοινωνίας του ατόμου, τις κοινωνικές του ικανότητες καθώς και τη νευροψυχολογική του λειτουργία.
Για να αποκτήσει κανείς μια πλήρη και σαφή εικόνα της κατάστασης, είναι πολύ σημαντικό να διασαφηνιστούν τα πλεονεκτήματα και οι αδυναμίες του ατόμου σε κάθε έναν από τους προαναφερόμενους τομείς. Ένα άτομο με σύνδρομο Asperger μπορεί να έχει εντελώς διαφορετικά πλεονεκτήματα και αδυναμίες από ενα άλλο άτομο με την ίδια διάγνωση.
Ως αποτέλεσμα, μια θεραπεία που είναι πολύ αποτελεσματική για ένα άτομο μπορεί να είναι τελείως περιττή και αναποτελεσματική για κάποιο άλλο.
Σημαντικό είναι λοιπόν οι θεραπείες και παρεμβάσεις να είναι εξατομικευμένες με βάση τις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν από την ενδελεχή αξιολόγηση, την ηλικία του ατόμου και τις ιδιαίτερες ανάγκες του.
Ο παράγοντας που έχει αποδειχθεί ότι είναι ο πιο κρίσιμος όσον αφορά τη βελτίωση σε παιδιά που έχουν διαγνωστεί με σύνδρομο Asperger είναι η πρώιμη παρέμβαση.
Εάν η διαχείριση της συμπεριφοράς και η ανάπτυξη/εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων αρχίσουν σε νεαρή ηλικία, οι πιθανότητες να υπάρξει πρόοδος είναι σημαντικά μεγαλύτερες.
Ένα αποτελεσματικό πρόγραμμα θεραπείας περιλαμβάνει τους γονείς ως μέρος της θεραπευτικής διαδικασίας, βασίζεται στα ενδιαφέροντα του παιδιού, προωθεί την αυτοεκτίμηση και προσφέρει ένα προβλέψιμο χρονοδιάγραμμα.
Ένα τέτοιο πρόγραμμα διδάσκει το παιδί να εκτελεί πράξεις ακολουθώντας μια σειρά από απλά βήματα, εμπλέκει ενεργά την προσοχή του παιδιού σε εξαιρετικά δομημένες δραστηριότητες, βοηθά το παιδί να ενταχθεί σε ένα τυπικό κοινωνικό περιβάλλον, και παρέχει τακτική ενίσχυση θετικών συμπεριφορών.
Ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και λογοθεραπεία
Τα παιδιά με σύνδρομο Asperger μπορούν με εκπαίδευση να αναπτύξουν και να βελτιώσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες. Αν και είναι πολύ πιθανόν να έχουν ανεπτυγμένες γλωσσικές δεξιότητες, είναι σημαντικό να μάθουν πώς να εκφράζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά τους κατάλληλα.
Η ικανότητά τους να αλληλεπιδρούν με τους άλλους μπορεί να βελτιωθεί με εξάσκηση και ρητή διδασκαλία. Οι θεραπευτές συχνά διδάσκουν κοινωνικές δεξιότητες στα παιδιά αυτά χρησιμοποιώντας οπτικές τεχνικές, όπως κοινωνικές ιστορίες, ή χρησιμοποιώντας ασκήσεις που εμπλέκουν τα παιδιά σε διάφορες κοινωνικές καταστάσεις.
Οι ομάδες κοινωνικών δεξιοτήτων έχουν αποδειχθεί ότι είναι πολύ ευεργετικές για παιδιά με σύνδρομο Asperger, διδάσκοντάς τα πώς να αλληλεπιδρούν με τους συμμαθητές τους.
Η λογοθεραπεία μπορεί επίσης να βοηθήσει αυτά τα παιδιά να επικοινωνούν καλύτερα. Αυτή η μορφή θεραπείας μπορεί να διορθώσει προβληματικούς τρόπους ομιλίας π.χ. μονοτονία στο λόγο, και να βοηθήσει στην περαιτέρω κατανόηση και ικανότητα ορθής ερμηνείας των μηνύματων ομιλίας και επικοινωνίας των άλλων, όπως το χιούμορ, την επαφή με τα μάτια και τις διάφορες χειρονομίες.
Γνωσιακή – συμπεριφορική θεραπεία του συνδρόμου Άσπεργκερ
Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία (CBT) μπορεί να βοηθήσει τα άτομα με σύνδρομο Asperger να μάθουν να ρυθμίζουν τα συναισθήματά τους και να ελέγχουν τις παρορμήσεις τους, βελτιώνοντας έτσι τη συμπεριφορά τους.
Επιπλέον, ορισμένα άτομα αντιμετωπίζουν φοβίες, άγχος, ή κατάθλιψη. Η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να είναι βοηθητική για τη μείωση αρνητικών συναισθημάτων και συμπεριφορών που σχετίζονται με το άγχος και την κατάθλιψη, επιφέροντας αλλαγή στις σκέψεις και τις αντιλήψεις του ατόμου.
Παράλληλα, οι θεραπευτές επιδιώκουν να μειώσουν δύσκολες συμπεριφορές, όπως εμμονές ή ξεσπάσματα, ενώ ταυτόχρονα διδάσκουν τα άτομα να εξοικειώνονται με τα συναισθήματα τους και να τα διαχειρίζονται με πιο βοηθητικούς τρόπους.
Η θεραπεία μπορεί να εξατομικευτεί στην κάθε περίπτωση, και έτσι να γίνει ακόμη πιο αποτελεσματική στην αντιμετώπιση δυσκολιών και αλλαγή συγκεκριμένων συμπεριφορών. Η συναισθηματική σταθεροποίηση και η βελτίωση μη βοηθητικών συμπεριφορών επιτρέπει στα άτομα με σύνδρομο Asperger να είναι πιο προετοιμασμένα και να ανταποκρίνονται καλύτερα σε ορισμένες καταστάσεις.
Εφαρμοσμένη Συμπεριφορική Ανάλυση (ABA)
Αυτή είναι μια θεραπευτική μέθοδος η οποία χρησιμοποιείται απο τις αρχές της δεκαετίας του 1960 και διδάσκει κοινωνικές, ακαδημαϊκές και εργασιακές δεξιότητες, δεξιότητες στην επικοινωνία, στο παιχνίδι, στη φροντίδα του εαυτού, και στη διαβίωση στην κοινότητα. Η μέθοδος αυτή έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για να μειωθούν τα προβλήματα συμπεριφοράς σε μαθητές με αυτισμό.
Αρκετές έρευνες καταδεικνύουν ότι η θεραπευτική αυτή μέθοδος είναι αποτελεσματική, ιδιαίτερα στη βελτίωση γνωστικών και γλωσσικών ικανοτήτων. Σκοπός είναι η διδαχή νέων μοτίβων συμπεριφοράς, που επιτυγχάνεται μέσω της θετικής ενίσχυσης θετικών συμπεριφορών και/ή καμίας αντίδρασης για την προβληματική/λανθασμένη συμπεριφορά. Τα περισσότερα προγράμματα ABA είναι ιδιαίτερα δομημένα.
Οι στοχευμένες δεξιότητες και συμπεριφορές βασίζονται σε ένα καθιερωμένο πρόγραμμα σπουδών. Κάθε δεξιότητα διαχωρίζεται σε μικρά βήματα, και διδάσκεται με τη χρήση προτροπών, οι οποίες σταδιακά εξαλείφονται όταν τα βήματα έχουν κατακτηθεί. Τα παιδιά έχουν επανειλημμένες ευκαιρίες να μάθουν και να εξασκήσουν το κάθε βήμα κάτω απο διάφορες περιστάσεις.
Κάθε φορά που το παιδί επιτυγχάνει το επιθυμητό αποτέλεσμα, λαμβάνει θετική ενίσχυση, π.χ. λεκτικό έπαινο ή κάτι άλλο που αποτελεί γι’αυτό κίνητρο. Τα προγράμματα ΑΒΑ συχνά περιλαμβάνουν υποστήριξη και στο σχολικό περιβάλλον με ένα ατομικό βοηθό, ο οποίος διασφαλίζει οτι οι δεξιότητες που αποκτά το παιδί μεταφέρονται στο τυπικό περιβάλλον του.
Άσπεργκερ: Εκπαίδευση γονέων
Η εκπαίδευση γονέων μπορεί να είναι ιδιαίτερα βοηθητική για τη βελτίωση των παιδιών με σύνδρομο Asperger. Αν τα άτομα που φροντίζουν το παιδί όπως οι γονείς, οι παππούδες και οι γιαγιάδες, τα αδέλφια, κλπ έχουν πλήρη επίγνωση και κατανοούν τα πλεονεκτήματα και τις ελλείψεις του παιδιού, θα μπορούν να
δρουν θεραπευτικά με το παιδί ακόμη και στην καθημερινή συναναστροφή τους π.χ. επικοινωνόντας με το παιδί θα μπορούν να το βοηθούν να αναπτύξει κοινωνικές δεξιότητες. Έτσι η θεραπεία γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των παιδιών με σύνδρομο Asperger. Όσο περισσότερο εκτίθενται στην εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων και την εκπαίδευση συμπεριφοράς, τόσες περισσότερες πιθανότητες έχουν να βελτιωθούν σε αυτούς τους τομείς.
Άσπεργκερ: Θεραπεία Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης/Εργοθεραπεία
Πολλά παιδιά με σύνδρομο Asperger έχουν προβλήματα με τις κινητικές τους δεξιότητες ή με τις αισθήσεις τους.
Στη θεραπεία αισθητηριακής ολοκλήρωσης, εργοθεραπευτές βοηθούν τα παιδιά να σταθεροποιήσουν τις αισθήσεις τους και τις αντιδράσεις τους σε εξωτερικά ερεθίσματα.
Αυτή η μορφή θεραπείας μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να αποκτήσουν καλύτερο έλεγχο πάνω στο σώμα τους, και ως εκ τούτου να περιορίσει τυχόν αδέξιες κινήσεις και αστάθειες και να βελτιώσει το συντονισμό χεριού – ματιού (οπτικόκινητικός συντονισμός). Βελτιώνοντας τον τρόπο που τα παιδιά ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένους ήχους ή αγγίγματα, η θεραπεία αυτή μπορεί επίσης να μειώσει σημαντικά το άγχος τους.
Όταν τα παιδιά έχουν καλύτερο έλεγχο των αισθήσεών τους, μπορούν να ελέγχουν καλύτερα τις κινήσεις τους, τους ήχους και τα συναισθήματά τους. Αυτό οδηγεί στη μείωση της αμηχανίας που αισθάνονται και στη βελτίωση των κοινωνικών δεξιοτήτων τους.
Άσπεργκερ: Φαρμακοθεραπεία
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει συγκεκριμένη ιατρική θεραπεία για την αντιμετώπιση του συνδρόμου Asperger. Ωστόσο, τα φάρμακα μπορεί να είναι βοηθητικά όσον αφορά τον έλεγχο συγκεκριμένων συμπτωμάτων που σχετίζονται με το σύνδρομο, αλλά και τον έλεγχο συμπτωμάτων άλλων παθήσεων όπως άγχος, κατάθλιψη, ελλειμματική προσοχή και υπερκινητικότητα (ADHD), που πιθανόν να συνυπάρχουν με το σύνδρομο Asperger.
Αρθρογραφία: Ειρήνη Χριστοφόρου (Συμβουλευτική Ψυχολόγος) | Πηγή: paidiatros.com
