Η διατροφή μας θεωρείται μια συμπεριφορά. Η συμπεριφορά αυτή επειδή επαναλαμβάνεται για αρκετό διάστημα με αποτέλεσμα να γίνεται μια συνήθεια, μας οδηγεί στο να συντηρούμε ένα συγκεκριμένο βάρος. Καθημερινά προβαίνουμε σε επιλογές γύρω από το φαγητό, οι οποίες με κάποιο τρόπο γίνονται προβληματικές για ορισμένα άτομα με την έννοια ότι καταναλώνουν τροφές για τις οποίες αργότερα μετανιώνουν (π.χ. τρόφιμα πλούσια σε θερμίδες όπως τα γλυκά και τα λιπαρά).Μετά από αυτό, δίνουν υποσχέσεις στον εαυτό τους να μην ξανακαταναλώσουν τις συγκεκριμένες τροφές πράγμα που είναι ιδιαίτερα δύσκολο.
Μια επίμονη ερώτηση που αναζητάει απάντηση και παραμένει στο μυαλό των ανθρώπων αυτών αναπάντητη είναι: «Γιατί το κάνω αυτό;», «Γιατί δεν έχω έλεγχο;». Όταν φτάνουν να αναρωτιούνται τέτοια πράγματα τότε σίγουρα δεν είναι ευχαριστημένοι από την εικόνα τους και το βάρος τους. Τότε προσπαθούν να χάσουν κιλά κάνοντας δίαιτα μόνοι ή με κάποια καθοδήγηση για κάποιο μικρό χρονικό διάστημα. Ωστόσο, όταν τελειώνει η δίαιτα οι άνθρωποι αυτοί τρέφονται όπως και πριν, με αποτέλεσμα να πάρουν και πάλι τα κιλά που έχασαν.
Αυτό συμβαίνει διότι χάνουν βάρος χωρίς να έχουν μάθει να τρώνε σωστές τροφές και χωρίς να έχουν ουσιαστικά αλλάξει τις συνήθειες διατροφής που οδήγησαν στην αύξηση του βάρους εξαρχής. Με άλλα λόγια γίνεται μια επιφανειακή προσπάθεια, χωρίς να αντιμετωπίζεται το πρόβλημα στη ρίζα του.
Πώς μπορούμε να αλλάξουμε τον τρόπο που τρεφόμαστε και συνεπώς να χάσουμε βάρος;
Πρώτα από όλα πρέπει να παρατηρήσουμε τις διατροφικές συμπεριφορές μας, έτσι ώστε να μπορέσουμε να τις αλλάξουμε.
Μια καταγραφή του τι τρώμε, των ποσοτήτων που τρώμε και των συνθηκών κάτω από τις οποίες τρώμε για μια εβδομάδα. Παρατηρώντας προσεκτικά αυτό το ημερολόγιο διατροφής εύκολα ανακύπτουμε λάθη που κάνουμε, όπως το ότι τρώμε πολύ φαγητό το βράδυ, μπροστά στην τηλεόραση ή ότι τσιμπολογάμε στη δουλειά. Επίσης, εκτός των μη υγιεινών τροφών, μπορεί να παρατηρήσουμε ότι πολύ συχνά τρώμε παραπάνω χωρίς να πεινάμε λόγω άγχους, στενοχώριας ή άλλων συναισθημάτων, θα πρέπει να βρούμε άλλους τρόπους για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις καταστάσεις και όχι να καταφεύγουμε στο υπερβολικό φαγητό.
Αν παρατηρήσουμε ότι συχνά χάνουμε τον έλεγχο όταν τρώμε τότε ίσως να χρειαζόμαστε τη βοήθεια ψυχολόγου. Εάν δεν ελεγχθούν οι παραπάνω συμπεριφορές, η απώλεια του βάρους θα είναι προσωρινή μέχρι να αρχίσουμε ξανά να τρώμε για λόγους άλλους εκτός της πείνας. Φυσικά, σε όλα αυτήν την προσπάθεια απώλειας βάρους απαραίτητη είναι η συμβολή διαιτολόγου που θα μας υποδείξει τι είναι κατάλληλο να τρώμε με βάση την ηλικία, το φύλο, το βασικό μεταβολισμό μας και τις καύσεις που κάνουμε.
Είναι σημαντικό οι άνθρωποι να μάθουν αναγνωρίζουν την πραγματική πείνα από τη συναισθηματική ανάγκη για να φάνε κάτι. Η αναγνώριση των συνθηκών κάτω από τις οποίες αρχίζουν να τρώνε γρήγορα και υπερβολικά, μπορεί να τους επιτρέψει να αναπτύξουν αντιστάσεις εναντίον της συναισθηματικής υπερφαγίας. Μπορεί για παράδειγμα για μερικές μέρες να καταγράφουν πότε, τι, και πόσο τρώνε. Ταυτόχρονα, η καταγραφή των συναισθημάτων τους όταν καταναλώνουν τα φαγώσιμα, θα τους επιτρέψει να αναγνωρίζουν συγκεκριμένες καταστάσεις οι οποίες τους σπρώχνουν στην υπερφαγία.
Ο έλεγχος της συναισθηματικής υπερφαγίας θα βοηθήσει το άτομο να αισθανθεί καλύτερα με τον εαυτό του, να τον εκτιμήσει και να νιώσει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση. Η απώλεια βάρους που συνήθως είναι το αποτέλεσμα του ελέγχου της υπερφαγίας οδηγεί σε αύξηση της αυτοεκτίμησης και αυτοπεποίθησης καθώς και σε βελτίωση της διάθεσης του ατόμου.
Ενόψει καλοκαιριού μια προσπάθεια να αισθανθούμε καλύτερα και να «πετάξουμε» από πάνω μας ότι μας στεναχωρεί αξίζει την κόπο… Θα μας γεμίσει αυτοπεποίθηση και ευεξία!
Dr. Μαρίζα Χατζησταματίου, Ψυχολόγος
