Η αμηχανία ή και η χαρά θα μπορούσαν να είναι τα συναισθήματα του μεγαλύτερού σας παιδιού στο άκουσμα της είδησης, ότι σε λίγους μήνες θα αποκτήσει το πρώτο του αδελφάκι κι εσείς το δεύτερό σας παιδί. Οι μετέπειτα όμως πολύμηνες προετοιμασίες για την άφιξή του μπορούν να μετατρέψουν ένα θετικό ή ουδέτερο συναίσθημα, σε συναισθήματα αρνητικά τόσο για εσάς όσο και για το μωράκι που περιμένετε. Οι αλλαγές που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια των προετοιμασιών αλλά και μετά την άφιξη του νέου μέλους είναι πρωτόγνωρες για το μεγαλύτερό σας παιδί. Ξαφνικά το νέο μέλος πριν καλά καλά έρθει στο σπίτι έχει κλέψει την προσοχή, που μέχρι πριν από λίγο καιρό ήταν όλη δική του. Αυτή η αλλαγή μπορεί να φέρει αναστάτωση στο παιδί και να έχει σαν αποτέλεσμα την αλλαγή της συμπεριφοράς του. Ο θυμός και η ζήλια αλλά και οι εκφράσεις τους μπορεί να γίνουν καθημερινό φαινόμενο. Η κατάλληλη προετοιμασία του παιδιού σας, για το πώς θα αντιμετωπίσει τις αλλαγές, που έρχονται είναι το κλειδί.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης
Μαθαίνετε, ότι είστε έγκυος και ότι όλα πηγαίνουν καλά. Η επόμενή σας σκέψη είναι: «Πότε να το πω στον Κωστάκη και με ποιο τρόπο;». Δεν υπάρχει κατάλληλη ώρα και τρόπος. Αφήστε τη χαρά σας να σας οδηγήσει. Μοιραστείτε τη με το παιδί σας. Αν το παιδί σας είναι σε ηλικία προσχολική δεν θα βοηθούσε να του πείτε πως το αδελφάκι του θα έρθει σε λίγους μήνες. Χρησιμοποιήστε καλύτερα τις εποχές. Πείτε του δηλαδή ότι το μωράκι μας θα έρθει το καλοκαίρι, όταν έξω θα έχει ήλιο και ζέστη.
Αγχώνεστε για το αν θα πρέπει να μπείτε σε λεπτομέρειες για το πως έγινε το μωρό ή με ποιο τρόπο και από που θα έρθει; Αφήστε τις ερωτήσεις, που θα σας κάνει πρώτα το παιδί σας να σας οδηγήσουν. Μιλήστε του για πράγματα, που θέλει να μάθει. Λύστε του δηλαδή τυχόν απορίες. Δεν υπάρχει ανάγκη να του αναλύσετε τίποτα για το οποίο δεν έχει κάνει ερώτηση πρώτα. Αν σας ρωτήσει που βρίσκεται τώρα το μωρό, απαντήστε του απλά. «Το μωρό είναι τώρα στη μήτρα της μαμάς, δηλαδή μέσα στην κοιλιά της και μεγαλώνει». Ανάλογα μπορείτε να απαντήσετε και στο «από που θα έρθει;». Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι πιθανό να συνεχίσει να σας ρωτά πράγματα που αφορούν την εγκυμοσύνη αλλά και τον τοκετό. Συνεχίστε να απαντάτε απλά, χωρίς να μπαίνετε σε λεπτομέρειες. Τις περισσότερες φορές τα παιδιά ικανοποιούνται και σταματούν να κάνουν ερωτήσεις από μια απάντηση που έχει τη μορφή απλής πρότασης (4-5 λέξεις).
Να κάποιες δραστηριότητες τις οποίες μπορείτε να κάνετε με το παιδί σας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αν εκείνο ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για το νέο μέλος που έρχεται:
> Διαβάστε μαζί βιβλία για τη γέννηση, αφού προηγουμένως έχετε ελέγξει, ότι είναι κατάλληλα για την ηλικία του παιδιού σας.
> Ξεφυλλίστε άλμπουμ με φωτογραφίες του, όταν εκείνο ήταν μωράκι.
> Πηγαίνετε μαζί στο γιατρό για να το δει και να ακούσει την καρδιά του να χτυπά.
> Πηγαίνετε σε σπίτια φίλων με νεογέννητα.
> Δείξτε του τις δικές του πρώτες «φωτογραφίες» (από τον υπέρηχο).
> Ψάξτε μαζί ονόματα.
> Βάλτε μουσική και χορέψτε και οι «τρεις» (εξηγήστε του, ότι το μωράκι στην κοιλιά σας ακούει).
> Διαβάστε και οι «τρεις» παραμύθια. Ζητήστε από το παιδί σας να πει κι εκείνο ένα παραμυθάκι στο αδελφάκι του.
> Ζητήστε του να σας βοηθήσει να φτιάξετε τη βαλίτσα σας για το νοσοκομείο.
Προγραμματίζοντας τον τοκετό
Εξηγήστε στο παιδί σας τι θα συμβεί εκείνη τη μέρα, τη μέρα που η μαμά θα πάει να γεννήσει. Πείτε του ποιες θα είναι οι αλλαγές στη ρουτίνα του. Χρειάζεται να έχει ενημερωθεί π.χ για τον ερχομό της γιαγιάς και του παππού στο σπίτι ή για το ότι θα κοιμηθεί στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς τις ημέρες, που θα λείπει η μαμά από το σπίτι. Πείτε του πόσες μέρες θα λείπετε εσείς και ο μπαμπάς του. Με ποιο τρόπο θα επικοινωνείτε. Πότε θα δει κι εκείνο το αδελφάκι του.
Ιδανικά, φροντίστε να γίνει η συνάντηση των δύο αδελφών, όσο πιο σύντομα γίνεται και χωρίς να βρίσκονται άλλοι μέσα στο δωμάτιο πέρα από τα μέλη της οικογένειας, που εσείς δημιουργήσατε. Με αυτό τον τρόπο η συνάντηση αυτή θα γίνει πιο ιδιαίτερη για την οικογένειά σας. Το παιδί σας θα αισθανθεί άνετα να εκφράσει πρωτόγνωρα συναισθήματα, όποια κι αν είναι αυτά.
Αν ο τοκετός συμπίπτει με ένα σημείο «ορόσημο» για το παιδί σας, όπως το να μάθει να χρησιμοποιεί την τουαλέτα ή να πάει από την κούνια στο κρεβάτι, ξανασκεφτείτε το. Πρέπει να δώσετε χρόνο στο παιδί σας και τον εαυτό σας, όταν εκείνο βρίσκεται σε ένα τέτοιο σημείο. Αυτό σημαίνει πως είτε θα το κάνετε αρκετά πριν είτε αρκετά μετά τον τοκετό. Χρειάζεστε χρόνο και ηρεμία, το ίδιο και το παιδί σας.
Το μωρό έρχεται στο σπίτι
Δώστε την ευκαιρία στο μεγαλύτερό σας παιδί να συμμετέχει. Ζητήστε του βοήθεια για το ντύσιμο, το πλύσιμο, το άλλαγμα, το τάισμα του μωρού. Ορίστε το «κύριο βοηθό» σας. Με αυτό τον τρόπο δεν το αποκλείετε από το βαρύ σας πρόγραμμα (ειδικά τον πρώτο καιρό), του δίνετε την προσοχή, που έχει ανάγκη και ενισχύετε το δέσιμο των δύο αδελφών. Αν όμως δεν το θέλει μην το πιέσετε.
Φροντίστε να περνάτε αποκλειστικό χρόνο με το πρώτο σας παιδί. Κάντε μαζί πράγματα που σας ευχαριστούν, προσθέστε και κάτι καινούργιο (η άφιξη του μωρού έφερε μαζί της μια νέα αγαπημένη δραστηριότητα). Ο μπαμπάς μπορεί επίσης να ασχολείται περισσότερο με το πρώτο σας παιδί, τις ώρες που εσείς είστε απασχολημένη με τη φροντίδα του μωρού. Βάλτε στο παιχνίδι τους παππούδες και τις γιαγιάδες και άλλα αγαπημένα πρόσωπα στη ζωή του παιδιού σας.
Είναι πιθανό να παρατηρήσετε αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού σας. Μπορεί ξαφνικά να αρχίσει να μιλά και να συμπεριφέρεται άσχημα, ενώ πριν δεν το έκανε. Μπορεί να υιοθετήσει συμπεριφορές παιδιών μικρότερων από εκείνο, να σας ξαναζητήσει το μπιμπερό ή την πιπίλα, να μιλά μωρουδίστικα, να ζητήσει να κοιμάται στο κρεβάτι σας. Σε καμία περίπτωση μην αντιδράσετε άσχημα, μην φωνάζετε και μην το πιέζετε. Δεν θα ωφελήσει να είστε αυστηροί μαζί του. Το παιδάκι σας εκφράζει τις ανάγκες του. Προσπαθεί να σας επικοινωνήσει ότι αισθάνεται δυσφορία. Σας λέει: Μαμά, μπαμπά βοηθήστε με! Ενδιαφερθείτε περισσότερο για τα συναισθήματα από τα οποία πηγάζουν αυτές οι συμπεριφορές. Μιλήστε μαζί του. Προσπαθήστε να δείξετε ενσυναίσθηση. Προσπαθήστε δηλαδή να είστε αυθεντικοί, να μην αφήσετε τις δικές σας αντιλήψεις να επηρεάσουν την κατανόηση του βιώματος του παιδιού σας. Κάντε προσπάθεια να κατανοήσετε τις σκέψεις και τα συναισθήματα του παιδιού σας μέσα από τα δικά του μάτια. Τι είναι αυτό που βιώνει εκείνο με τον ερχομό του αδελφού του. Δείξτε με τα λόγια σας ότι έχετε κατανοήσει το παιδάκι σας. Πείτε του ότι μπορεί φυσικά να αισθάνεται όπως θέλει, μοιραστείτε για ποιο λόγο είναι αυτό κατανοητό. Πείτε του πόσο πολύ το αγαπάτε, γιατί είναι μοναδικό και ότι θα είστε εκεί κάθε φορά που σας έχει ανάγκη. Μιλήστε και για τα δικά σας συναισθήματα. Σίγουρα κι εσείς περνάτε δύσκολα.
Οι πρώτοι μήνες μετά τον ερχομό του μωρού σας είναι συνήθως μήνες δύσκολοι, μήνες προσαρμογής τόσο για το μεγαλύτερό σας παιδί όσο και για εσάς. Μην είστε αυστηρή μαζί του, ούτε και με τον εαυτό σας. Αυτό που χρειάζεται για να είναι καλά είναι, ότι κι εσείς, προσοχή, φροντίδα κι αγάπη.
