Πρόσφατα, έρευνα του πανεπιστημίου του Σικάγο έδειξε, ότι τα νήπια, που επαινούνται άμεσα από τους ανθρώπους που τα φροντίζουν, λέγοντας για παράδειγμα «τα κατάφερες!», τείνουν να επιλέγουν πιο δύσκολα παιχνίδια ή δραστηριότητες και να πιστεύουν πως αν προσπαθήσουν λίγο παραπάνω θα τα καταφέρουν, από εκείνα τα νήπια που οι γονείς τους τα επαινούν λέγοντας «είσαι τόσο έξυπνο παιδί» ή «είσαι τόσο καλό» παιδί.
Υπάρχουν πολλά είδη επαίνων, δύο εκ των οποίων είναι ο έπαινος που επικεντρώνεται στην προσπάθεια και εκείνος που επικεντρώνεται στα χαρακτηριστικά του παιδιού. Φαίνεται ότι όσο επαινούμε τη συμπεριφορά του παιδιού, την υπομονή και την επιμονή του, όσο επικεντρωνόμαστε στη διαδικασία, στη σκληρή δουλειά που καταβάλει το παιδί, τόσο εκείνο τείνει να πιστεύει πως αυτά τα στοιχεία είναι που το βοηθούν να τα καταφέρει. Παράλληλα, η συγκεκριμένη διαπίστωση σημαίνει για τα παιδιά ότι μπορούν με το χρόνο να βελτιωθούν ή να εξελιχθούν.
Αντίθετα, τα παιδιά των οποίων οι γονείς ή οι άνθρωποι που τα φροντίζουν τα επαινούν τονίζοντας πόσο έξυπνα είναι, παίρνουν το μήνυμα πως η εξυπνάδα είναι ένα ήδη κατεκτημένο χαρακτηριστικό και πως δεν εξελίσσεται με τον καιρό. Παίρνουν το μήνυμα πως δεν τα κατάφεραν επειδή προσπάθησαν, επειδή επέμειναν αλλά επειδή είναι έξυπνα. Όταν τα «έξυπνα» παιδιά δεν τα καταφέρνουν λένε: Μα πως είναι δυνατό να μην τα καταφέρνω; Συνήθως τα παρατάνε για κάτι πιο εύκολο, ήδη κατεκτημένο, γιατί δεν ξέρουν με ποιο άλλο τρόπο να το κάνουν. Αντίθετα τα παιδιά που επαινούνται για την προσπάθεια, συνεχίζουν, γιατί ξέρουν πως αν προσπαθήσουν λίγο ακόμα, αν κάνουν λίγη υπομονή ακόμα, είναι πολύ πιθανό να τα καταφέρουν.
Αλήθεια πώς οι ερευνητές κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα; Βιντεοσκόπησαν οικογένειες παιδιών ενός, δύο και τριών ετών σε καθημερινές τους δραστηριότητες με σκοπό να παρατηρήσουν και να καταγράψουν πότε και με ποιο τρόπο οι γονείς των παιδιών ή οι άνθρωποι που τους παρείχαν φροντίδα τα επαινούσαν. Παρατήρησαν λοιπόν ότι οι γονείς επαινούσαν τα παιδιά τους εστιάζοντας στη δραστηριότητα, εστιάζοντας σε χαρακτηριστικά του παιδιού και με άλλους τρόπους που δεν κατηγοριοποιήθηκαν.
Οι ερευνητές ήρθαν σε επαφή με τα ίδια παιδιά μετά από πέντε χρόνια, όταν ήταν 7- 8 ετών. Στη συνέχεια προσπάθησαν να αξιολογήσουν, αν προτιμούσαν εύκολες ή δύσκολες δραστηριότητες, αν μπορούσαν να παράγουν και να εφαρμόσουν στρατηγικές ώστε να υπερπηδήσουν τα εμπόδια ή μελλοντικά εμπόδια αλλά και αν πιστεύουν πως η εξυπνάδα και η προσωπικότητα βελτιώνονται ή εξελίσσονται με τον καιρό.
Τα αποτελέσματα έδειξαν, ότι τα παιδιά των οποίων οι γονείς επαινούσαν επικεντρωμένοι στην προσπάθεια, επέλεγαν τις πιο δύσκολες δραστηριότητες και πίστευαν πως μπορούν να εξελιχθούν. Επιπλέον φάνηκε ότι δεν έχει καμία σημασία πόσες φορές θα επαινέσεις το παιδί σου αλλά το πώς θα το κάνεις.
Οι γονείς αγοριών που τα επαινούσαν επικεντρωμένοι στην προσπάθεια, το έκαναν συχνότερα από τους γονείς κοριτσιών. Το αποτέλεσμα ήταν τα αγόρια να τείνουν να έχουν πιο θετική στάση σχετικά με μελλοντικές ακαδημαΪκές προκλήσεις από τα αντίστοιχα κορίτσια.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι αν βελτιώσουμε την ποιότητα του επαίνου προς τα παιδιά μας, αυτό μπορεί να τα βοηθήσει ότι η επιτυχία στο μέλλον, η επίτευξη των στόχων τους είναι στα δικά τους χέρια. Γι” αυτό επαινέστε τα παιδιά σας επικεντρωμένοι σε αυτό που εκείνη την ώρα κάνουν, όχι μόνο όταν το καταφέρνουν. Επαινέστε περιγράφοντας αυτό που κάνουν, πόσο δύσκολο είναι, πόση ώρα τους έχει πάρει, πόση υπομονή και επιμονή χρειάζονται ή χρειάστηκαν και αυτά κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος της προσπάθειας.
Παρ’ όλα αυτά, μη φοβάστε να πείτε στα παιδιά σας ότι είναι έξυπνα, μην παραλείπεται όμως να τους πείτε πως τα διακρίνουν κι άλλα θετικά χαρακτηριστικά, τα οποία αν τα έχει κανείς, ξέρει πως να τα καταφέρει, όχι μόνο ότι θα τα καταφέρει (επιμονή, υπομονή, σκληρή δουλειά κ.α).
