Γνωρίζατε ότι ένα τετράχρονο παιδί που προέρχεται από ένα μη προνομιούχο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον έχει ακούσει 30 εκατομμύρια λέξεις λιγότερες, σε σχέση με ένα συνομήλικο του παιδί που γεννήθηκε σε μια εύπορη οικογένεια;
Γράφει η Γεωργία Τρισμπιώτη
Γνωρίζατε ότι πριν καν την είσοδό τους στην υποχρεωτική εκπαίδευση τα παιδιά μη προνομιούχων οικογενειών παρουσιάζουν μια φτωχή γλωσσική έκφραση και καθυστέρηση στην συναισθηματική τους ανάπτυξη που αντανακλώνται αργότερα στην εκπαίδευση και την επαγγελματική τους ένταξη;
Γνωρίζατε ότι η προσχολική ηλικία είναι η μόνη στιγμή στον κύκλο της ζωής που ο άνθρωπος μπορεί να αυξήσει τον δείκτη ευφυίας του;
Αυτά και άλλα πολλά μας μαθαίνει μια έρευνα που διενεργήθηκε από το γαλλικό Think Tank Terra Nova όπου παρουσιάζονται οι αρνητικές επιπτώσεις που έχει η φτώχια στην πνευματική εξέλιξη των παιδιών καθώς και μια σειρά συστάσεων για την πρόληψη των κοινωνικών ανισοτήτων από την κούνια!
Η έκθεση του Terra Nova, που δημοσιεύθηκε πριν από μια εβδομάδα και βασίζεται στην μελέτη βέλτιστων πρακτικών σε ζητήματα κοινωνικής πολιτικής στην Γαλλία αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, επισημαίνει ότι η πρώιμη παιδική ηλικία πρέπει να αποτελέσει το μοχλό για την καταπολέμηση της ανισότητας και οι βρεφονηπιακοί σταθμοί να γίνουν τα εργαλεία εκείνα που θα αναχαιτίσουν τις όποιες ανισότητες.
Μεταξύ των προτάσεων της Terra Nova, υπάρχει φυσικά η δημιουργία επιπλέον θέσεων στους βρεφονηπιακούς σταθμούς αλλά κυρίως η σωστή επιλογή των δικαιούχων για αυτές τις θέσεις. Στη Γαλλία, το γεγονός ότι από το 20 % των μη προνομιούχων παιδιών, μόνο το 8 % βρίσκει μια θέση σε βρεφονηπιακό σταθμό, προκαλεί ανησυχία. Πως να να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα ώστε οι βρεφονηπιακοί σταθμοί να δέχονται περισσότερα παιδιά φτωχών οικογενειών;
Σ’ αυτό το ερώτημα, που ταλανίζει πολλούς Δήμους και Περιφέρειες της Ευρώπης, το Δημοτικό Συμβούλιο της Ille – et – Vilaine προσφέρει μια καινοτόμο λύση: οι νέες δομές θα επιδοτούνται μόνο υπό την προϋπόθεση ότι τουλάχιστον το 40 % των παιδιών που φιλοξενούνται σε αυτές προέρχεται από οικογένειες που αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές δυσκολίες. Η έκθεση τονίζει ότι
«σκοπός δεν είναι να εκδιώξουν τα παιδιά οικογενειών όπου και οι δυο γονείς εργάζονται, αλλά να επωφεληθούν από τις νέες θέσεις περισσότερες φτωχές οικογένειες. Οι βρεφονηπιακοί σταθμοί αποτελούν αναμφισβήτητα σημαντική ανάγκη για όλες τις οικογένειες. Μόνο που για τα παιδιά μη προνομιούχων οικογενειών δεν πρόκειται για μια απλή ανάγκη….η ένταξη τους σε βρεφονηπιακό σταθμό μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη τους και στην κυριολεξία να αλλάξει την πορεία της ζωής τους.»
Εξαιρετικό ενδιαφέρον στην παρούσα έκθεση παρουσιάζει μια σύσταση που δεν στερείται καινοτομίας και προτείνει να λειτουργούν οι βρεφονηπιακοί σταθμοί ως πραγματικοί χώροι εκπαίδευσης και όχι να παρέχουν απλά υπηρεσίες φύλαξης των παιδιών. Σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται για προπαρασκευαστικά μαθήματα, αλλά για εφευρετικές μεθόδους διδασκαλίας που μπορούν να εφαρμοστούν για την κατάκτηση και ανάπτυξη του γλωσσικού οργάνου στα παιδιά. Η έγκαιρη επαφή των παιδιών με την εκπαίδευση θα βοηθούσε να εξαλειφθεί το χάσμα που παρατηρείται μεταξύ των επιδόσεων των φτωχών και των πλούσιων μαθητών μέχρι τα 5 έτη που ξεκινούν στο σχολείο.
Σύμφωνα με τον Olivier Noblecourt, Αντιδήμαρχο Κοινωνικής Πολιτικής στην πόλη της Γκρενόμπλ και επικεφαλής της συντακτικής ομάδας της εν λόγω έκθεσης, η αξιολόγηση του πειραματικού εκπαιδευτικού προγράμματος “Μιλήστε σαν παιδιά” (parlez bambin) – που εφαρμόζεται ήδη από το 2006 σε βρεφονηπιακούς σταθμούς που λειτουργούν σε προβληματικές περιοχές της Γκρενόμπλ – έδειξε θετικά αποτελέσματα στην ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων των παιδιών που συμμετείχαν.
Απώτερος στόχος της έκθεσης – μερικούς μήνες πριν τις δημοτικές εκλογές στην Γαλλία- είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση των τοπικών και εθνικών φορέων προκείμενου να αναλάβουν δράση στο τομέα της προσχολικής εκπαίδευσης και της εξάλειψης των κοινωνικών ανισοτήτων από την κούνια.
* Η Γεωργία Τρισμπιώτη είναι Πολιτικός Επιστήμων και Διεθνολόγος. Εργάζεται σήμερα ως Σύμβουλος Επικοινωνίας και είναι οπαδός του Ανοιχτού Λογισμικού.
Υπήρξε Διευθύντρια του Ελληνικού Τμήματος της Διεθνούς Αμνηστίας. Αντιπρόσωπος- Συντονίστρια Επικοινωνίας της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού της Γενεύης στην Κολομβία και στη Ρουάντα. >> gtrismpioti.gr | @gtrismpioti
