Αν έπρεπε να χαρακτηρίσουμε με μία λέξη το πώς ένιωθαν οι μητέρες μας όταν ήμασταν παιδιά (ή και ακόμη, ας το παραδεχτούμε), αυτή κατά πάσα πιθανότητα θα ήταν «ανήσυχες». Αντίθετα, όποτε η ένταση έμοιαζε να κορυφώνεται αδιάκοπα, μπορεί να θυμόμαστε τον πατέρα μας να διατηρεί παροιμιώδη ψυχραιμία. Όμως τα πράγματα δεν είναι πάντα όπως φαίνονται.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Northwestern των Η.Π.Α., οι μπαμπάδες των πρόωρων μωρών βιώνουν υψηλότερα επίπεδα στρες σε σχέση με τις μητέρες. Για να φτάσουν σε αυτό το συμπέρασμα, οι επιστήμονες εξέτασαν τη σύνδεση της κορτιζόλης, γνωστής και ως «ορμόνη του στρες», με το ψυχοκοινωνικό στρες και την αίσθηση των γονέων ότι ανταποκρίνονται επαρκώς στα καθήκοντά τους.
Συγκεκριμένα, στην έρευνα έλαβαν μέρος 86 γονείς πρόωρων μωρών, από τους οποίους ζητήθηκε να απαντήσουν σε διάφορες ερωτήσεις για τη μέτρηση των ψυχοκοινωνικών τους δεικτών, να προχωρήσουν σε αυτοεκτίμηση των ικανοτήτων τους ως γονείς, αλλά και να δώσουν δείγμα σάλιου μία ημέρα πριν το μωρό πάρει εξιτήριο, αλλά και τρεις φορές ακόμη κατά τη διάρκεια των 14 πρώτων ημερών του στο σπίτι.
Όσο το μωρό νοσηλευόταν ακόμη στη θερμοκοιτίδα, τόσο οι μαμάδες όσο και οι μπαμπάδες είχαν εξαιρετικά υψηλά επίπεδα κορτιζόλης στο σάλιο τους. Ωστόσο, μετά την επιστροφή στο σπίτι, τα επίπεδά της παρέμειναν σταθερά για τις μητέρες, ενώ στην περίπτωση των πατέρων αυξάνονταν διαρκώς.
Μπορούμε να αντιληφθούμε ένα μέρος της αιτίας, αν λάβουμε υπόψη μας το γεγονός ότι οι μπαμπάδες έτειναν να υποτιμούν τα επίπεδα άγχους τους κατά τις απαντήσεις τους στους ερευνητές – αλλά και την εικόνα που αναφέραμε ότι έχουμε οι περισσότεροι για τους γονείς μας. Το πρότυπο του ατάραχου πατέρα δεν επιτρέπει στους νέους μπαμπάδες να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους, με αποτέλεσμα αυτά να υποβόσκουν και να λειτουργούν σωρευτικά.
Αν και η έρευνα εστιάζει στην περίπτωση των πρόωρων μωρών, κατά πάσα πιθανότητα τα αποτελέσματά της ισχύουν σε κάποιο βαθμό για όλους τους γονείς, ενώ το γονεϊκό άγχος παρεμβαίνει στη σχέση με τα παιδιά μας και μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στη σύνδεσή μας μαζί τους.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η λύση στο πρόβλημα μπορεί να περάσει μέσα από τη μεγαλύτερη εμπλοκή των πατέρων στη φροντίδα του μωρού, αλλά και από την καλύτερη επικοινωνία και την αλληλοϋποστήριξη μεταξύ των γονέων.
Παρακάτω ακολουθούν ορισμένα πράγματα που μπορούν να κάνουν οι νέοι μπαμπάδες προκειμένου να συμμετέχουν ενεργά στη φροντίδα των μωρών τους.
1. Καταμερισμός εργασίας
Ναι, είναι γεγονός ότι αν το μωρό πίνει μητρικό γάλα, ο μπαμπάς δεν μπορεί να συμμετέχει και πολύ στο κομμάτι της διατροφής του. Μπορεί, όμως, να αναλάβει το άλλαγμα της πάνας του, το μπάνιο ή τη βόλτα του.
2. Εκκίνηση από την εύκολη πίστα
Ο θηλασμός μπορεί να επιβαρύνει τις μητέρες με επιπλέον ξυπνήματα που είναι αδύνατον να μοιραστούν, ταυτόχρονα όμως τις βοηθά πολύ να αντιμετωπίσουν τη μητρότητα: όταν το μωρό κλαίει, έχουν έναν σίγουρο τρόπο να το παρηγορήσουν. Οι μπαμπάδες, αντίθετα, πολλές φορές χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να νιώσουν άνετα με τις στιγμές… υψηλών ντεσιμπέλ. Αυτό που θα μπορούσε να τους βοηθήσει στην αρχή, είναι να αναλαμβάνουν το μωρό όταν ήδη έχει χορτάσει – ή ακόμη και την ώρα που το παίρνει ο ύπνος.
3. Και τώρα οι δυο τους
Κάποιες φορές, είναι οι μπαμπάδες που αγχώνονται να περάσουν χρόνο μόνοι με το μωρό τους. Ακόμη πιο συχνά, όμως, είναι οι μαμάδες που τρομάζουν και μόνο στη σκέψη. Σε κάθε περίπτωση, ο μόνος τρόπος ένας πατέρας να εμπλακεί πραγματικά στην ανατροφή του παιδιού του και να μην έχει απλώς έναν βοηθητικό ρόλο, είναι να μείνει… ανεπίβλεπτος και να ανακαλύψει μόνος του τον δικό του δρόμο προς τη γονεϊκότητα.
4. Ομαδικό παιχνίδι
Στο ίδιο κλίμα, η κριτική που συχνά ασκούν οι μαμάδες στους μπαμπάδες των παιδιών τους, τους κάνουν διστακτικούς απέναντι στις ικανότητές τους. Είναι αυτονόητο: αν μας λένε διαρκώς ότι κάνουμε κάτι λάθος, αυξάνονται οι πιθανότητες να σταματήσουμε να προσπαθούμε. Οι συμβουλές είναι, φυσικά, χρήσιμες και απαραίτητες, ωστόσο αν το παιδί δεν κινδυνεύει, καλό είναι η κριτική να περιορίζεται στα απολύτως απαραίτητα. Εντέλει, δεν υπάρχει μόνο ένας σωστός τρόπος να φροντίσει κανείς το μωρό του.
5. Στενές επαφές
Εκτός από τις «αγγαρείες», είναι πολύ σημαντικό οι μπαμπάδες να περνούν και ποιοτικό χρόνο με τα νεογέννητα. Με το να αγκαλιάζουν συχνά τα μωρά τους, αλλά και με το να τους μιλάνε όσο το δυνατόν περισσότερο, η σύνδεση μεταξύ τους θα ενισχυθεί και η γονεϊκότητα δεν θα έχει την αίσθηση υποχρέωσης.
