Οι οικογένειες που δε λειτουργούν σωστά και είναι δυστυχισμένες έχουν κάποια κοινά χαρακτηριστικά όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι ο ένας από τους δύο γονείς έχει υπερβολική εξουσία και ουσιαστικά διοικεί μόνος του την οικογένεια. Αυτό δημιουργεί διάφορα προβλήματα στην επίλυση διαφωνιών και συγκρούσεων μέσα στην οικογένεια, έλλειψη εκτίμησης μεταξύ των μελών της οικογένειας, άρνηση αναγνώρισης ή αποδοχής της γνώμης των άλλων.
Καθώς λοιπόν ένα άτομο προσπαθεί να επιβληθεί και να εξουσιάσει όλα τα υπόλοιπα παρατηρείται στις οικογένειες αυτές αυξημένη χρήση αρνητικών τρόπων επικοινωνίας όπως έντονη κριτική, φωνές, βλοσυρότητα, αυξημένη χρήση σωματικής τιμωρίας για την επιβολή πειθαρχίας κτλ. Η αναγνώριση των παραγόντων που συμβάλλουν στο να είναι μια οικογένεια ευτυχισμένη μπορεί να βοηθήσει οικογένειες με μικρότερα ή μεγαλύτερα προβλήματα.
Στις σοβαρότερες περιπτώσεις η βοήθεια από ειδικούς είναι δυνατόν να θέσει τις βάσεις για την επίλυση των προβλημάτων μέσα στην οικογένεια. Η αξιολόγηση της δυναμικής που υπάρχει μέσα στη δική σας οικογένεια μπορεί να σας δείξει σημεία πάνω στα οποία όταν δουλέψετε και τα βελτιώσετε, θα κάνετε την οικογένεια σας ακόμη πιο ευτυχισμένη.
Κλειδί στη βελτίωση της οικογενειακής ζωής είναι η επικοινωνία μεταξύ των μελών μιας οικογένειας. Η επικοινωνία που χαρακτηρίζεται από κατανόηση, αγάπη και υπομονή είναι ευεργετική για τα παιδιά και για τους γονείς. Η επικοινωνία πρέπει να είναι αμφίδρομη και να υπάρχει μεταξύ όλων των ατόμων που απαρτίζουν μια οικογένεια. Η αρχή μιας εποικοδομητικής επικοινωνίας είναι η ειλικρίνεια, η προσοχή που δίνουμε στο λόγο του άλλου και η υπομονή.
Η έκφραση αγάπης με λόγια επιτρέπει τη δημιουργία θετικού κλίματος. Η ανταλλαγή απόψεων και σκέψεων, χωρίς κριτική διάθεση, η ελεύθερη έκφραση αρνητικών ή θετικών συναισθημάτων, συμβάλλουν στην αποφυγή των εντάσεων. Επιπλέον ο έπαινος για καλή συμπεριφορά ή επιτεύγματα όπως επίσης η συνεργασία για την επίλυση προβλημάτων δημιουργούν προϋποθέσεις για μια οικογένεια της οποίας τα μέλη επικοινωνούν καλύτερα μεταξύ τους. Ο πολύτιμος χρόνος που περνούν μαζί τα μέλη μιας οικογένειας βελτιώνει τις σχέσεις τους.
Δυστυχώς οι πιέσεις της σύγχρονης ζωής με τους γρήγορους ρυθμούς, επηρεάζουν αρνητικά τη ζωή της οικογένειας στο σύνολό της. Σε μερικές περιπτώσεις, ορισμένες οικογένειες είναι ένα σύνολο από άτομα που ζουν ο καθένας τη δική του ξεχωριστή ζωή χωρίς να υπάρχει σημαντική αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Οι ευτυχισμένες οικογένειες έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό το γεγονός ότι τα μέλη τους περνούν σημαντικό και ποιοτικό χρόνο μαζί. Υπάρχουν πολλές ευκαιρίες κατά τη διάρκεια της ημέρας για να δίνεται ο πολύτιμος αυτός χρόνος. Για παράδειγμα, την ώρα του φαγητού είναι ευκαιρία γύρω από το τραπέζι να γίνονται οικογενειακές συζητήσεις.
Οι συνομιλίες των μελών της οικογένειας μεταξύ τους, οι τακτικές οικογενειακές έξοδοι, οι αποφάσεις όλων μαζί για σημαντικά ζητήματα, οι διακοπές με όλη την οικογένεια μαζί, είναι παράγοντες που ενδυναμώνουν τις σχέσεις μεταξύ αυτών που απαρτίζουν την οικογένεια, μικρών ή μεγάλων και θέτουν τα θεμέλια μιας ευτυχισμένης οικογένειας.
Είναι επίσης πολύ σημαντικό όλοι μέσα στην οικογένεια να συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Τα παιδιά είναι απαραίτητο να εμπλέκονται με κάποιο τρόπο στις αποφάσεις για να νιώθουν ότι είναι μέλη της οικογένειας και για να ενισχύεται η αυτοπεποίθησή τους. Οι ευτυχισμένες οικογένειες αποτελούν μια ομάδα και ενεργούν κάπως έτσι. Κάνουν τις δουλειές του σπιτιού όλοι μαζί, ή μοιράζονται τα καθήκοντα. Οι ανάγκες και οι επιθυμίες του καθενός λαμβάνονται υπόψη. Οι κανόνες του σπιτιού που διέπουν την οικογενειακή ζωή ισχύουν για όλους. Τα παιδιά έχουν την ελευθερία τους μέσα στα πλαίσια που καθορίζονται από τους γονείς. Η πειθαρχία επιτυγχάνεται με την αγάπη, την υπομονή και την κατανόηση.
Ένα βασικό χαρακτηριστικό των ευτυχισμένων οικογενειών είναι η αλληλοεκτίμηση και ο σεβασμός μεταξύ των μελών τους. Η εκτίμηση και η αγάπη χρειάζονται συνεχή φροντίδα και προσοχή ακόμη και μεταξύ των μελών μιας οικογένειας ούτως ώστε να επιτυγχάνονται αρμονικές σχέσεις. Οι βιολογικοί δεσμοί από μόνοι τους δεν είναι αρκετοί για τη δημιουργία και διατήρηση καλών σχέσεων που χαρακτηρίζουν την ευτυχισμένη οικογένεια. Οι οικογένειες αποτελούνται από άτομα που έχουν διαφορετικές προσωπικότητες, ενδιαφέροντα απόψεις και πεποιθήσεις.
Στις ευτυχισμένες οικογένειες οι διαφορές αυτές δεν καταστέλλονται αλλά ενθαρρύνονται και εκτιμώνται. Είναι σημαντικό να επιδεικνύεται ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις ενασχολήσεις ή τα χόμπι του καθενός μέσα στην οικογένεια, και να υπάρχει ενεργός υποστήριξη κι ενθάρρυνση από τους άλλους. Για παράδειγμα εάν ένα μέλος μιας οικογένειας παίζει σε ένα παιχνίδι, κάνει ένα σπορ, χορεύει κάπου ή λαμβάνει μέρος σε κάποιο ειδικό γεγονός οι άλλοι είναι καλό να πηγαίνουν για να δείξουν την εκτίμηση και την υποστήριξή τους. Επίσης είναι σημαντικό τα άτομα που απαρτίζουν μια οικογένεια να δείχνουν ενδιαφέρον για τις καθημερινές δραστηριότητες των άλλων και να συνομιλούν για αυτές μεταξύ τους.
Επομένως, θετική επικοινωνία, εκτίμηση, αλληλοσεβασμός, υποστήριξη και αφιέρωση χρόνου αποτελούν βασικά συστατικά που συμβάλλουν στην καλή λειτουργικότητα της οικογένειας και την κάνουν να είναι ευτυχισμένη.
